По сусідству
Projekt „Po sąsiedzku” w ramach programu „Otwarty Kraków” skierowany był do społeczności miasta Krakowa, ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości ukraińskiej, w tym migrantów ostatnich lat, przy czym nacisk położyliśmy na wspólny udział Polaków i Ukraińców w każdym z paneli projektu.
Projekt przewidywał cykl kilku paneli tematycznych o charakterze edukacyjnym i aktywizująco-społecznym. Od października do grudnia 2017 roku udało nam się zorganizować sześć spotkań dla dzieci oraz dorosłych zogniskowanych wokół jednego zagadnienia i motywu przewodniego.
„Tradycja i kultura” pozwoliła uczestnikom sięgnąć do wspólnych korzeni. W czasie spotkania omówione i zaprezentowane zostały emblematy ukraińskiej kultury (język, hymn, strój ludowy, charakterystyczne tańce, pieśni i zwyczaje), ze szczególnym uwzględnieniem cech wspólnych – elementów łączących kulturę ukraińską z kulturą polską. Od teorii szybko jednak przeszliśmy do praktyki: zarówno dzieci jak i dorośli mieli możliwość wytańczenia i odśpiewania nowo poznanych utworów o charakterze tradycyjno-ludowym. We wspólnej zabawie wzięło udział 28 osób.
Kolejne spotkanie odbywało się pod hasłem „Gospodarka i przedsiębiorczość”, które przyciągnęło aż 35 zainteresowanych. Tego dnia wraz z dorosłymi uczestnikami projektu dyskutowaliśmy o problemach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i rynkiem pracy, konsultowaliśmy kwestie legalnego zatrudnienia cudzoziemców w Polsce. Dzieci, wraz ze znakomitymi animatorkami i w przystępny sposób – poprzez gry, quizy i konkury, poznawały podstawy ekonomii.
Spotkanie „Religia i najważniejsze święta”, w którym wzięło udział 32 osoby, miało na celu poznanie wschodniej i zachodniej tradycji liturgicznej, świątyń i najważniejszych świąt. Zgodnie z planem większość czasu spędziliśmy tego dnia miejscach kultu: w cerkwi greko-katolickiej i kościele rzymsko-katolickim, dzięki czemu uczestnicy mogli zapoznać się z architektonicznymi i dekoracyjnymi osobliwościami świątyń. Uczestnicy mieli wyjątkową okazję zwiedzenia przestrzeni za ikonostasem i podziwiania kapłańskiej część cerkwi, a nawet spróbowania chleba eucharystycznego. W kościele natomiast wszyscy uczestnicy zasłuchali się w muzykę organów, a dzieci mogły nawet wejść na chór i zobaczyć jak wyglądają organy „od środka”.
Kolejne wydarzenie projektu poświęcone zostało „Geografii, przyrodzie, turystyce i wspólnemu dziedzictwu”. Każdy z uczestników miał możliwość zaprezentowania swojego miejsca pochodzenia, doświadczenia podróżniczego lub ulubionych miejsc. My z kolei zaprezentowaliśmy główne atrakcje turystyczne i najbardziej malownicze zakątki Ukrainy oraz okolic Krakowa. Dla dzieci przeprowadzono warsztaty praktyczne z rozkładania namiotu i wiązania węzłów, pouczono jak bezpiecznie poruszać się po górach, omówiono sposoby podróżowania. Najmłodsi dowiedzieli się gdzie znajdują się charakterystyczne elementy terenu: pustynie, góry, morza na Ukrainie i w Polsce. Wydarzenie miało również wymiar integracyjny – uczestnicy (25 osób) wymieniali się informacjami o tanich sposobach podróżowania, noclegach, a także o najlepszych stronach internetowych, z których warto korzystać.
Na warsztaty kuchni ukraińskiej i polskiej do ukraińskiej restauracji „Chicheri” przyszło 31 osób. Wspólnymi siłami lepiliśmy pierogi na modę ukraińską i polską – z nietypowym dla nas nadzieniem i o różnych kształtach, przygotowywaliśmy także różnorodne kanapki. Najwięcej radości przysporzył nam sam proces wyrabiania ciasta i mąka na naszych nosach. Przy okazji poznaliśmy wiele ciekawostek o tradycyjnych daniach polskich a ukraińskich i ich pochodzeniu.
W otwartym spotkaniu podsumowującym – „wspólnym świętowaniu” w wzięło udział aż 60 osób, przede wszystkim uczestników wcześniejszych wydarzeń. Mieliśmy możliwość wspólnie obejrzeń materiały filmowe, nagrane w trakcie poprzednich spotkań. Uczestniczyliśmy w premierowym koncercie i pokazie tanecznym przygotowanym przez małych uczestników. Swoją obecnością zaszczycił nas odwiedził chór ukraińskiej młodzieży greko-katolickiej, który razem ze wszystkimi uczestnikami i gośćmi zaśpiewał kolędy. Głos także zabrali prezes Fundacji Zustricz Andrii Kudriashov i założycielka Fundacji Aleksandra Zapolska, którzy opowiedzieli o dotychczasowych działaniu Fundacji i planach na przyszłość, koordynatorka projektu Nadiia Shtohryn podsumowała projekt.
Podczas spotkania przeprowadziliśmy kilka quizów tematycznych dla dorosłych i dzieci, przygotowanych na bazie poprzednich spotkań. Wspólne świętowanie zakończyliśmy w luźnej atmosferze, w akompaniamencie rozmów i przy obficie zastawionym stole.
Realizacja projektu przyczyniła się do zintegrowania mniejszości ukraińskiej, imigrantów oraz mieszkańców Krakowa. Format wszystkich spotkań pomagał uczestnikom otworzyć się na różnorodność, obudzić ciekawość i chęć poznania innych kultur. Staraliśmy się wspierać kształtowanie postawy szacunku i akceptacji dla odmienności. Stworzyliśmy przestrzeń do wzajemnego poznawania się, dyskusji, wymiany doświadczeń i wspierania się. Uczestnicy mieli możliwość rozwoju wokalnych, plastycznych oraz tanecznych umiejętności, poszerzenia swojej wiedzy w zakresach tematycznych spotkań. Zdefiniowaliśmy także nowe problemy i wyzwania. Co najważniejsze, realizacja „Po sąsiedzku” zainspirowała nas do nowych, wspólnych działań i poszukiwań.